Muốn kinh doanh nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu?

Tôi thất nghiệp, không có vốn khi bắt đầu kinh doanh, tôi có nhắc đến chi tiết này trong bài viết “Có thật sự cần thiết phải có website khi kinh doanh?” mà nếu có điều kiện bạn nên tham khảo. Bắt đầu với bàn tay trắng nên trong quan điểm của tôi, tiền không phải là vấn đề quan trọng hàng đầu khi khởi nghiệp mà bên cạnh đó còn là: niềm đam mê, kỹ năng chuyên môn, ý tưởng kinh doanh… Đặt trường hợp, bạn rơi vào tình huống muốn kinh doanh nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu hãy tham khảo ý kiến của tôi sau đây và áp dụng nếu phù hợp.

7 bước để giải đáp bài toán muốn kinh doanh nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu?

Xác định niềm đam mê và rèn luyện kỹ năng cá nhân.

Kinh doanh không phải là một trò chơi chỉ để kiếm tiền, mà tiền chỉ là kết quả đến từ công việc kinh doanh. Người làm kinh doanh sẽ dùng khả năng của mình để giải quyết vấn đề cho một nhóm người khác. Chẳng hạn, tôi nhận thấy khi chúng ta trưởng thành và có ý định kết hôn, chúng ta gặp vấn đề khó khăn, lúng túng trong việc làm sao để tổ chức được một đám cưới trong mơ. Vì vậy, tôi thành lập Viet Nam Wedding Planner để giải quyết nhu cầu về Tổ Chức Đám Cưới.

Không phải việc kinh doanh nào cũng bắt đầu bằng nhiều vốn. Nếu bạn tìm được niềm đam mê trong công việc, cùng kỹ năng cá nhân phù hợp với niềm đam mê đó thì bạn sẽ tìm ra cách để thực hiện đam mê thành công. Tôi từng có cơ hội làm việc trong 3 tập đoàn nhà nước và công ty tư nhân lớn trong giai đoạn 2000-2007, đặc điểm chung là họ rất nhiều tiền, nhưng không phải cứ nhiều tiền là sẽ thành công.

Kinh nghiệm cụ thể của tôi về vấn đề này như sau: giai đoạn năm 2006-2007 tôi đầu quân cho tập đoàn VNPT, với vị trí là một phóng viên ảnh của dự án tạp chí Viettimes. VNPT có nguồn vốn tính bằng nghìn tỷ, họ săn đón nhân sự giỏi ở nhiều nơi khác về nhưng tất cả dự án đều ngưng trệ trước năm 2007 vì mô hình hoạt động không hiệu quả, bộ máy nhân sự cồng kềnh. * Viettimes giải thể là lý do mà tôi thất nghiệp và sau đó tự mở công ty riêng. Khi đó tài sản của tôi là một chiếc xe máy cà tàng và tiền mặt chỉ là 1,5 triệu đồng, vừa đủ để làm thủ tục đăng ký kinh doanh. Đọc thêm Khởi nghiệp không có vốn phải làm gì?

Tôi kể chi tiết trên để chứng minh rằng bạn không nhất định phải có nhiều tiền mới bắt đầu kinh doanh. Bạn cần vững lập trường, biết mình là ai, khả năng tài chính của mình đến đâu: “Nếu có tiền đầu tư thì mình kinh doanh kiểu khác, nếu không có tiền thì mình bắt buộc phải dựa trên kỹ năng cá nhân. Nếu hiện tại chưa có kỹ năng chuyên môn, hoặc có chuyên môn nhưng chưa giỏi thì phải tập trung rèn luyện để chờ thời cơ đến”.

Xây dựng ý tưởng kinh doanh (dựa trên đam mê và kỹ năng).

Phần lớn những người rơi vào tình huống “bí ý tưởng kinh doanh” chia ra làm hai nhóm: Nhóm thứ nhất, có tiền nhưng chỉ dùng tiền đầu tư chứ không tham gia sáng tạo, bỏ công sức, chất xám… lĩnh vực nào lời nhiều, lời nhanh thì họ nhảy vào, còn nếu thấy không ổn thì bỏ. Nhóm thứ hai, không có tiền và cũng không biết mình đam mê điều gì, họ có thể làm việc gì cũng được miễn là để có tiền. Nếu bạn thuộc hai nhóm người trên thì không nên đọc tiếp bài này, bởi vì lời khuyên của tôi chỉ dành cho những người muốn kiếm tiền bằng đam mê và kỹ năng.

Dựa trên đam mê và kỹ năng chúng ta sẽ dễ dàng biết được điểm mạnh của mình, và những điều còn thiếu sót, phải tìm cách cải thiện. Ví dụ: Tôi có đam mê chụp ảnh và có kỹ năng chụp ảnh. Từ đó tôi có thể xây dựng ý tưởng kinh doanh dựa trên việc cung cấp các dịch vụ chụp ảnh: chụp ảnh cưới, chụp ảnh chân dung – thời trang, chụp ảnh quảng cáo, chụp ảnh món ăn, chụp ảnh nội thất… Trong những dịch vụ trên, tôi nhận thấy mình yêu thích nhất là chụp ảnh cưới, bởi vì tôi thích làm việc với cặp đôi, được đi đây đi đó đến những nơi có phong cảnh đẹp. Nhưng mà kỹ năng giao tiếp, tạo dáng cho cặp đôi thì tôi không giỏi cho nên việc tôi cần làm là phải cải thiện kỹ năng tạo dáng để có thể theo đuổi đam mê của mình.

Tương tự, nếu bạn muốn mở một quán cà phê thì bạn cần có kỹ năng về pha chế, kỹ năng quản lý. Bạn muốn phục vụ cho khách văn phòng cao cấp, khách Tây thì cần nâng cấp tay nghề pha chế các món thức uống dành cho người nước ngoài: cafe Ý, cafe pha máy, vẽ art… Tôi có một người quen, anh ấy đầu tư hơn 3 tỷ để làm một quán cafe mà cả hai vợ chồng đều không có kinh nghiệm gì về kinh doanh quán. Tất cả mọi thứ họ đều thuê người ngoài hết, từ thiết kế quán, quản lý, pha chế, cho đến phục vụ. Cho đến khi nảy sinh mâu thuẫn với quản lý rồi người này nghỉ, tiếp đến là toàn bộ nhân viên cũng nghỉ theo vì nhân viên được quản lý tuyển vào. Hai vợ chồng tiếp quản quán trong tình trạng hoang mang, rối reng do không có bất kỳ kinh nghiệm gì về ngành dịch vụ ẩm thực. Nếu như trước khi đầu tư quán họ có thời gian để rèn luyện những kỹ năng cần thiết thì tình huống có thể đã khác.

Tuy nhiên, bạn cần phân biệt giữa THÍCH và ĐAM MÊ để không bị ngộ nhận. Hai khái niệm này thoạt nghe thì có vẻ giống nhau, nghĩa là mình muốn một thứ gì đó, muốn làm việc gì đó nhưng ẩn đằng sau là sự khác biệt rất lớn. Có thể giải thích qua ví dụ sau: 

Tôi rất thích chơi đàn guitar, bắt đầu từ thuở còn teen tôi tham gia mấy lớp dạy guitar rồi mà đến giờ đánh vẫn không ra hồn bởi vì tôi chỉ thích chứ không thật sự đam mê, mỗi lần tập bấm tay vào các dây đàn thấy đau thì tôi sẽ ngừng lại. Còn anh chàng Andrew Neiman là một tay chơi trống và anh ta tập luyện đến mức máu tứa ra thành giọt từ các ngón tay mỗi khi gõ trống, đó chính là sự đam mê và khổ luyện. Nếu bạn có thời gian thì nên tìm xem bộ phim Whiplash (2014) để biết câu chuyện này, sẽ giúp truyền cảm hứng về sự đam mê.

“Tận nhân lực, quỷ thần chi”

Khi mà mình đã tận tâm, tận lực dốc hết sức ra để hoàn thành một việc nào đó thì quỷ thần còn lay động huống chi là con người. Cho nên nhất định bạn phải xác định được đam mê và chuẩn bị các kỹ năng cần thiết để phục vụ đam mê đó. Càng không có tiền thì đam mê càng phải lớn, bởi vì đam mê sẽ chỉ dẫn cho ta một lối đi rõ ràng, đúng đắn.

Tạo ra sản phẩm chất lượng, dịch vụ độc đáo.

Để có thể tồn tại, phát triển và thành công trong kinh doanh thì bạn cần chuẩn bị: 

“Một, phải là người tiên phong. Hai, nếu không tiên phong thì phải khác biệt”. 

Hãy tạo sự khác biệt theo chiều hướng tích cực, nghĩa là sản phẩm dịch vụ phải đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Thông thường người ta thấy những người khác làm cái gì hay họ liền bắt chước theo mà không hề đam mê hay chuẩn bị kiến thức về lĩnh vực đó. Có một khoảng thời gian đi con đường nào tôi cũng nhìn thấy bảng hiệu trà chanh chém gió, bún đậu mắm tôm, mì cay 7 cấp độ,… sau một thời gian các mô hình kinh doanh ăn theo như vậy cũng tự nhiên biến mất. Đấy là một điều rất là dở trong tính cách con người, vừa tham lam ích kỷ, vừa thiếu hiểu biết. Nó phản ánh đúng về thực trạng “không có niềm đam mê công việc, mà chỉ đam mê kiếm tiền, lười biếng trong lao động sáng tạo”.

Tôi nghĩ thay vì đi theo lối mòn như trên, chúng ta hãy dành thời gian để sáng tạo ra những dịch vụ mới lạ, độc đáo và có chất lượng tốt. Cái nào đã có người làm rồi thì mình không làm nữa, hoặc mình có thể làm cho nó mới hơn, khác biệt hơn. Tôi có tham gia vào mảng trang trí đám cưới với thương hiệu là Dianthus Wedding Decor, khách hàng hỏi chúng tôi là tại sao bên bạn không làm mẫu trang trí kiểu công chúa, hoàng gia với hoa tươi ngập tràn… Tại sao phải làm trong khi có cả trăm đơn vị ở ngoài họ đã có mẫu như vậy rồi? Phong cách của Dianthus là ngược lại hoàn toàn, sử dụng ít hoa và thiên về Rustic với nhiều chất liệu tự nhiên. Chúng tôi có một con đường riêng của mình không cần phải bắt chước một ai hết.

Xây dựng thư viện sản phẩm phong phú.

Khi bạn quyết định công bố chính thức về dự án kinh doanh, bạn cần làm cho mọi người biết đến bạn với vị thế là chuyên gia về lĩnh vực đó. Bạn cần có một bề dày về thành tích, lịch sử hoạt động,… Tất cả những điều trên cần được chứng minh thông qua sản phẩm thực tế. 

Ví dụ: Nếu tôi giới thiệu bản thân với mọi người rằng mình là một nhiếp ảnh gia chuyên chụp ảnh cho giới nghệ sĩ thì tôi phải có một kho hình ảnh về các nghệ sĩ này, bằng không tôi chỉ là người khoác lác. Tương tự, nếu tôi muốn tìm kiếm khách hàng cho dịch vụ chụp ảnh em bé, tôi phải có nhiều bộ ảnh về trẻ em, gia đình.

Việc xây dựng hệ thống thư viện sản phẩm và phân loại chúng theo từng chuyên mục, chủ đề là công đoạn cực kỳ quan trọng. Nó sẽ khiến cho chúng ta mất rất nhiều thời gian, và cả tiền bạc nữa nhưng không thể làm qua loa nếu muốn được khách hàng đánh giá cao về mức độ chuyên nghiệp.

Tôi có lần đi uống bia nhân dịp quán của người quen vừa khai trương được một tuần. Ở trên kệ quầy bar và trong menu, tôi nhìn thấy nhiều thương hiệu bia khác nhau, hầu hết đều là những cái tên lạ nên tò mò muốn thử. Nhưng khi tôi gọi thì loại nào cũng không có hàng, cuối cùng phải uống các loại bia thông thường. Tuy rằng đó là quán của người quen nhưng đã hoàn toàn mất điểm trong mắt tôi, chỉ vì các bạn dám quảng cáo thứ mà bạn không có.

Khi khởi nghiệp mảng Phim Cưới Phóng Sự với Dragon Films Wedding & Events vào năm 2013, chúng tôi dành thời gian gần 01 năm để “xin phép” được quay miễn phí cho các cặp đôi. Mục đích là để xây dựng hệ thống sản phẩm phim cưới được đa dạng, phong phú. Đến khi số lượng clip tương đối đầy đủ, chúng tôi mới bắt đầu quảng cáo và giới thiệu dịch vụ phim cưới đến khách hàng. Qua đó, có thể thấy xây dựng hệ thống sản phẩm rõ ràng là một quá trình tiêu tốn nhiều thời gian và tiền bạc.

Tận dụng internet để quảng cáo và tiếp thị.

Thời đại này mang đến cho chúng ta nhiều sự lựa chọn trong việc quảng cáo, tiếp thị. Có những cách gây tốn nhiều tiền và có cách tốn ít tiền hơn bù lại công sức bỏ ra nhiều hơn. Đối với nhà giàu, thương hiệu lớn họ có thể quay phim, làm clip quảng cáo trên truyền hình, youtube, quảng cáo trên google, facebook hay chạy bài PR trên các báo mạng… Còn chúng ta mới khởi nghiệp gặp nhiều khó khăn, thương hiệu còn chưa có nên chọn cách ít tốn tiền. Tôi xưa nay luôn chọn cách ít tiền bởi vì mình không có nhiều tiền.

Cách ít tiền của tôi chủ yếu là xây dựng website, fanpage,… Tập trung phát triển về mặt nội dung như viết bài cung cấp những thông tin hữu ích để cho khách hàng tự tìm đến với mình. Cách thức này giới Digital Marketing gọi là làm SEO, được đánh giá là có chiều sâu, tác dụng lâu dài nhưng cũng rất là tốn công, mất thời gian. Ví dụ, với từ khóa “trang trí gia tiên” hiện nay website của Dianthus Wedding Decor đang đứng ở vị trí số 1 trên Google tìm kiếm. Để có được vị trí số 1 này tôi mất gần 18 tháng viết bài, chờ đợi nhưng nếu không làm mình đâu còn lựa chọn nào khác.

Như vậy bạn có thể áp dụng hình thức làm SEO giống tôi như một cách để tiết kiệm chi phí khi khởi nghiệp. Chẳng hạn, nếu bạn có ý định mở quán cà phê, cho thuê phòng họp, hay hoạt động trong mảng đào tạo, dạy nghề, hoặc kinh doanh ở bất kỳ dịch vụ nào cũng có thể tiến hành viết những bài bổ ích về lĩnh vực của mình và tiến hành làm SEO để có được thứ hạng tốt trên Google, qua đó thu hút được khách hàng tiềm năng.

Nâng cấp kiến thức & nghiệp vụ chuyên môn.

Sẽ có người đọc đến đây và thầm nghĩ: “Chắc mình không làm được đâu”, “Mình làm gì có năng khiếu viết văn”, “Mình đâu biết làm website”… Không có điều gì là tự nhiên biết cả, muốn biết thì phải đi tìm hiểu và học. Không muốn tìm hiểu, không muốn học thì phải thuê người biết việc về làm, mọi quyết định là do bạn lựa chọn.

Tôi vốn không biết viết văn cho tới khi mở công ty, tình thế đẩy mình vào hoàn cảnh bắt buộc phải viết, không muốn viết thì phải thuê người viết. Nếu thuê người lại không đủ tiền, cho nên mình cứ viết mãi rồi cũng tự sửa được lỗi chính tả, lỗi lặp từ, biết cách đặt dấu chấm dấu phẩy đúng chỗ. Viết cho tới lúc nhận ra mình viết dở, không hiệu quả nên cắp sách đi học viết. Các kiến thức gom góp trong quá trình học viết content được tôi trình bày trong bài Hướng dẫn viết bài Content Marketing chuẩn SEO này.

Trước tôi cũng không biết SEO là gì, thời đó diễn đàn rất thịnh hành, tôi không có tiền để quảng cáo nên tự viết bài vào diễn đàn đăng lung tung. Rồi học lỏm cách của các anh chị trên diễn đàn, sau đó là quyết định học thêm khóa SEO bên INET, Vinalinks,… Mấy năm gần đây tôi có học thêm khóa SEO của GVT để cập nhật vì thấy họ đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực này. Nếu quan tâm đến SEO bạn có thể tìm hiểu bài viết sau đây của tôi SEO là gì? SEO khác với Google Adwords ra sao? Qui trình thực hiện SEO?

Tôi nhận thấy rằng việc trau dồi thêm kiến thức, nghiệp vụ đối với một người khởi nghiệp là một nhiệm vụ không bao giờ dừng lại. Anh em nào đang khởi nghiệp, tốt nhất nên có kế hoạch mỗi năm học thêm một kỹ năng mới nào đó để phục vụ cho công việc của mình.

Tìm người cố vấn, hỗ trợ tinh thần.

Giai đoạn trước lúc khởi nghiệp, bạn nên tìm sự tư vấn từ thầy cô, các chuyên gia trong lĩnh vực hay các bậc đàn anh, đàn chị đi trước. Bởi những lời khuyên, thậm chí sự phản biện của họ với ý định của bạn sẽ luôn là tư liệu quý giá.

Hoặc bạn có thể tìm đến với tôi trong trường hợp không có sự hỗ trợ tinh thần nào khác. Tôi và đội ngũ của tôi có thể tư vấn cho bạn trong các vấn về sau: Thiết kế logo thương hiệu, thiết kế website, xây dựng content, làm SEO, Google Ads, Facebook Ads,… và nhiều vấn đề khác liên quan đến marketing dựa trên kinh nghiệm mà chúng tôi đang có, tất nhiên là với mức chi phí hỗ trợ. Hoặc nếu ý tưởng kinh doanh của bạn thú vị, có kế hoạch phát triển rõ ràng thì tôi có thể hỗ trợ hoàn toàn miễn phí, đổi lại tôi sẽ giữ tỷ lệ % nhất định dựa trên sự đóng góp của tôi dành cho bạn.

Như vậy nếu muốn kinh doanh nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu thì lời khuyên của tôi dành cho bạn lần lượt là: 

(1) Xác định niềm đam mê. 
(2) Xây dựng ý tưởng kinh doanh dựa trên đam mê. 
(3) Tạo ra sản phẩm chất lượng & dịch vụ độc đáo. 
(4) Xây dựng thư viện sản phẩm phong phú. 
(5) Tận dụng internet để quảng cáo. 
(6) Nâng cấp kiến thức & nghiệp vụ. 
(7) Tìm cố vấn chuyên môn.

Cùng chuyên đề khởi nghiệp bạn có thể xem thêm bài Khởi nghiệp không có vốn phải làm gì? Hoặc bạn đang muốn học được bí quyết tìm khách hàng hiệu quả hãy đọc bài “Hướng dẫn cách tìm kiếm khách hàng tiềm năng dành cho người mới bắt đầu – Phần 1”, có tổng cộng 5 phần hướng dẫn bạn cứ nghiên cứu từ từ.

P/S: Bạn thử nghĩ xem, bây giờ đam mê không đủ mạnh, chuyên môn không đủ cao, tiền bạc không đủ nhiều thì mình làm gì.

TMCUONG
Film Maker | Photographer | Marketer

TMCUONG

Tôi tên Trần Mạnh Cường, công việc chính là làm Content, Marketing và nghiên cứu về các mô hình, hoạt động kinh doanh liên quan đến Online. Bên cạnh đó, tôi có công ty riêng hoạt động trong lĩnh vực Tổ Chức Sự Kiện, Cưới Hỏi, Quay Phim, Chụp Ảnh. Trong lĩnh vực Marketing, tôi tập trung xây dựng “content tử tế” cho Website của các doanh nghiệp, phục vụ số ít khách hàng thay vì phát triển số lượng và muốn đồng hành cùng doanh nghiệp lâu dài. Cụ thể, đối với mỗi một ngành hàng, tôi chỉ nhận làm content cho một thương hiệu với mục tiêu đưa doanh nghiệp trở thành TOP ngành. Bạn có thể tìm hiểu về các dịch vụ Marketing và quan điểm làm nghề của tôi trước khi quyết định hợp tác.

Ngoài ra, tôi là người sống tối giản theo chủ nghĩa khắc kỷ, đam mê thể thao, theo đuổi xu hướng sống xanh, đồng người là một người tình nguyện hiến tạng. Nếu bạn đã đọc đến dòng này, có nghĩa là chúng ta có duyên được biết nhau trong cuộc đời này, hãy vui lòng nhắn giúp tôi một lời, cho tôi có cơ hội được làm quen với bạn, dù trước tiên chỉ là bạn trên mạng xã hội.