“Bạn là trung bình cộng của 5 người bạn dành thời gian nhiều nhất”, có thể bạn đã biết câu nói này rồi và hầu hết mọi người đều thích thú khi nghe qua, bởi vì nó phản ánh về cách chúng ta xây dựng mối quan hệ hay là cách “chọn bạn mà chơi”. Nếu xung quanh bạn gồm những người sở hữu nhân cách tốt, cá tính mạnh mẽ, giỏi giang, đạt thành tích cao thì nhiều khả năng bạn sẽ trở thành giống như họ, hoặc ngược lại bạn sẽ tệ hơn khả năng vốn có của bản thân khi chơi với bạn xấu mà không kiểm soát được ý chí của mình.
Mục Lục
Bạn là trung bình cộng của 5 người bạn dành thời gian nhiều nhất.
Nguồn gốc và ý nghĩa của câu nói.
Nguồn gốc của câu nói.
“Bạn là trung bình cộng của 5 người bạn dành thời gian nhiều nhất” hay bản gốc Tiếng Anh “You’re the average of the five people you spend the most time with” là câu nói của doanh nhân, tác giả và diễn giả truyền động lực người Mỹ tên là Jim Rohn (1930 – 2009). Ông sinh ra trong một gia đình nông dân, bỏ học đại học chỉ sau một năm, khánh kiệt khi 25 tuổi và trở thành triệu phú ở tuổi 31. Jim Rohn vốn là tác giả của rất nhiều tựa sách nổi tiếng như Triết Lý Cuộc Đời, Bốn Mùa Cuộc Sống, Chìa Khóa Thành Công, Những Mảnh Ghép Cuộc Đời, 7 Chiến Lược Thịnh Vượng & Hạnh Phúc… không những vậy ông còn là thầy, là người truyền cảm hứng cho Mark R. Hughes, Anthony Robbins, Brian Tracy hay T.Harv Eker – tác giả quyển sách “Bí Mật Tư Duy Triệu Phú” mà tôi có nhắc đến trong bài Kinh nghiệm quản lý tài chính cá nhân theo quy tắc chia lọ.
Ý nghĩa của câu nói.
Thực tế từ bé đến lớn chúng ta đã được nghe khá nhiều câu tục ngữ mang nghĩa tương tự như “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng”, “Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”, “Gió tầng nào gặp mây tầng đó”,… Tất cả đều mang ý nghĩa nhắc nhở chúng ta về cách chọn bạn để chơi, chọn người để xây dựng mối quan hệ, tuy nhiên câu nói của Jim Rohn cụ thể hơn vì thế nghe bắt tai hơn. Bởi vì khi chơi với một nhóm người đủ lâu, bạn cũng ít nhiều bị ảnh hưởng và dần dần trở thành giống họ. Ví dụ nếu sống chung nhà với những người siêng năng, sạch sẽ bạn sẽ khó mà lười biếng, ở dơ. Chơi với người mang năng lượng tích cực, vui vẻ bạn sẽ giảm bớt suy nghĩ tiêu cực, buồn chán. Học chung với người thông minh, tài giỏi thì bạn có thể ngày càng thông thái hơn. Và theo như lời tác giả nhận định, bạn sẽ là trung bình cộng của 5 người mà bạn dành nhiều thời gian nhất, bao gồm:
- Trung bình cộng về trí tuệ, kiến thức.
- Trung bình cộng về sự nghiệp, địa vị.
- Trung bình cộng về kinh tế, tiền bạc.
- Trung bình cộng về sức khỏe, dinh dưỡng, lối sống.
- Trung bình cộng về cảm xúc, hạnh phúc.
Tương ứng với câu nói ấy là một vài nhận định đáng để chúng ta suy ngẫm:
- Đi theo ruồi sẽ tìm được nhà vệ sinh.
- Đi theo ong sẽ tìm được vườn hoa thơm.
- Chơi với người giàu sẽ học được cách kiếm tiền.
- Chơi với người ăn mày sẽ học được cách xin cơm.
Bạn hãy rà soát lại xung quanh xem bây giờ mình đang chơi cùng ai? Họ có giúp bạn đạt tới những chuẩn mực, giá trị, cơ hội cao hay không? Hay họ khiến bạn thậm chí “tụt hạng” và đứng ở vị trí thấp hơn so với những gì bạn có thể. Tuy nhiên, không nên áp dụng câu nói trên theo cách phiến diện do đây là con dao hai lưỡi, nó có thể khiến bạn trở thành người phân biệt đối xử và vô cảm với những ai không cùng “tần số”, không giỏi giang như bạn mong muốn. Riêng tôi thì áp dụng theo cách chọn lọc, gặp người hay ho và hợp tính tôi sẽ học hỏi nhiều điều từ họ, người nào dù chưa hay nhưng tôi vẫn chơi, vẫn tiếp xúc nhưng có sự hạn chế và không để những suy nghĩ, thói xấu của họ gây ảnh hưởng đến mình. Bạn ở cạnh ai không quan trọng, quan trọng bạn là ai?
Kinh nghiệm giúp phát triển bản thân hiệu quả.
Kết bạn với 05 người có kiến thức uyên bác.
Rất khó để bạn tìm được người hội tụ đầy đủ các yếu tố đáng để học hỏi, kể từ kiến thức, sự nghiệp, kinh tế, sức khỏe cho đến tinh thần… Vì thế bạn cần xây dựng mối quan hệ với nhiều người ở các khía cạnh khác nhau của đời sống. Để có thể phát triển bản thân, bạn cần tăng cường học hỏi, thu nạp thêm kiến thức dựa trên ngành nghề mình đang theo đuổi. Nếu ước mơ trở thành bác sĩ hãy làm bạn với các vị bác sĩ giỏi, muốn am hiểu luật nên kết bạn với luật sư… cũng như khi muốn sở hữu lượng kiến thức phong phú nhất định cần làm quen với những người thông thái, uyên bác.
Kết bạn với 05 người có sự nghiệp thành đạt.
Người giỏi kiến thức không hẳn sẽ trở thành người có sự nghiệp thành công, bởi có rất nhiều “ông giáo” hay nhà nghiên cứu chỉ làm những công việc mà họ thật sự giỏi. Dù luôn cần mẫn học hỏi, tìm hiểu và tìm hiểu nhưng họ không quan tâm đến chuyện biến kiến thức trở thành một điều gì đó to lớn hơn kiểu như tạo dựng một sự nghiệp thành đạt, nổi tiếng ở trong lĩnh vực, có uy tín và địa vị cao. Chẳng hạn nhiều người dạy đàn piano giỏi nhưng không phải ai cũng có khả năng mở trường dạy nhạc, bởi vì để làm điều đó cần phải hội tụ nhiều kỹ năng khác nữa. Việc kết bạn với những người có uy tín cá nhân, đã xây dựng công ty thành công hay sáng lập nên thương hiệu nổi tiếng ít nhiều sẽ mang đến cho bạn kinh nghiệm về quản trị, nhân sự, marketing…
Kết bạn với 05 người giàu có, kinh tế ổn định.
Những người giàu có chưa hẳn là sẽ sở hữu kiến thức uyên bác hay có một sự nghiệp hoành tráng nhưng chắc chắn người ta có bí quyết làm giàu, dù chỉ âm thầm. Tuy không cần phải viết cuộc đời thành sách, cũng chẳng cần mở công ty hay PR tên tuổi nhưng không khi nào họ rơi vào cảnh thiếu tiền. Tôi nhớ năm 2011 có sự kiện bà Thạch Kim Phát bán bún, khi mất bà để lại khối tài sản trị giá khoảng 1.000 tỷ đồng nên xảy ra kiện tụng giữa người thân và con nuôi vì vậy chúng ta mới biết đến câu chuyện về bà. Nếu như bạn đặt mục tiêu làm giàu thì hãy học hỏi kinh nghiệm từ những người có kinh tế ổn định, có cuộc sống dư dả. Tùy theo mức độ thân thiết mà họ sẽ bày lại cho bạn các bí quyết làm giàu như buôn đất, chơi chứng khoán hay bán bún. Mặc dù vậy là người theo chủ nghĩa khắc kỷ, tôi không đặt mục tiêu làm giàu mà hướng đến một công việc đủ sống, có sức khỏe và hạnh phúc.
Kết bạn với 05 người yêu thể thao, sống lành mạnh.
Không hẳn ai tài giỏi, thành đạt, giàu có thì cũng sở hữu một nền tảng sức khỏe tốt, nếu vậy Steve Jobs đã không qua đời sớm ở tuổi 56 bởi căn bệnh ung thư. Tất nhiên đâu có ai lường trước được việc mình sẽ mắc bệnh nan y hay ung thư, ngay cả vận động viên vẫn có thể bị bệnh như thường, nhưng điều quan trọng là bạn có quan tâm đến sức khỏe của bản thân và gia đình mình hay không. Nếu bạn coi sức khỏe là một trong những mục tiêu của cuộc đời thì bạn cần rà soát lại lối sống, sinh hoạt, ăn uống, luyện tập thể dục thể thao… xem có lành mạnh hay chưa. Và lời khuyên của tôi là hãy kết bạn với những người yêu thể thao, có cuộc sống lành mạnh để họ truyền cảm hứng, tiếp thêm động lực cho mình. Đối với tôi, thời gian đầu tư cho sức khỏe rất quan trọng nên tôi đã trình bày chi tiết trong bài “Đâu là khoảng thời gian vàng của người trưởng thành?”
Kết bạn với 05 người có tinh thần tích cực, lan tỏa.
Khoa học đã chứng minh rằng chúng ta thường bị tác động bởi hành vi và thái độ của những người ở xung quanh. Chẳng hạn chơi chung với người không hạnh phúc, ưa than vãn, cảm thấy cuộc đời bất hạnh dần dần bạn sẽ thấy việc than vãn là bình thường. Hoặc thường xuyên tiếp xúc với người thích phê bình, chỉ trích người khác thì lâu ngày bạn sẽ thấy chê bai người khác là chuyện hiển nhiên. Tôi đưa ra một ví dụ thường gặp như sau: Ở công ty, bạn có một người sếp hay phàn nàn, nói xấu người khác khiến bạn cảm thấy không thoải mái vì vậy đã xin nghỉ việc. Khi sang công ty mới, người ta hỏi vì sao bạn nghỉ việc và bạn trả lời là do không thích người sếp cũ bởi vì anh ta thế này thế kia. Ồ ra vậy là bạn đang nói xấu người khác tức là chịu ảnh hưởng bởi thói xấu của người sếp cũ rồi.
Tóm lại, vào một giai đoạn nào đó trong cuộc đời, tự nhiên bạn sẽ cần có những người bạn truyền năng lượng tích cực, lan tỏa yêu thương nếu không những người suốt ngày than vãn, viện cớ lý do sẽ kéo bạn tuột dốc. Có câu ví von rằng người tích cực giống như ánh mặt trời, chiếu đến nơi đâu nơi ấy liền sáng bừng lên. Còn người tiêu cực giống như mặt trăng, mùng một, mười lăm không giống nhau, hay thay đổi thất thường.
Làm sao để “chọn bạn mà chơi”?
Tôi hiểu là sẽ có những suy nghĩ kiểu như “Ông này nói thì hay lắm, nào là kết bạn với người uyên bác, người thành đạt, người giàu có… nhưng làm sao để kết bạn với người ta?”. Sau đây là một số cách mà bạn có thể lần lượt áp dụng:
Xác định vị trí, mục tiêu của bản thân.
Ước mơ trong cuộc đời của bạn là gì? Đó là kiến thức, thành công, giàu có, sức khỏe, hay hạnh phúc? Trong những thứ kể trên, điều gì là quan trọng nhất đối với bạn và hiện tại bạn đang ở đâu. Tôi ví dụ cách xác định vị trí, mục tiêu của bản thân như sau:
- Mục tiêu: Thạc sỹ chuyên ngành… – Thực trạng: Sinh viên năm nhất.
- Mục tiêu: Mở công ty riêng về… – Thực trạng: Chưa khởi nghiệp.
- Mục tiêu: Trở thành đại gia lĩnh vực… – Thực trạng: Thu nhập không đủ sống.
- Mục tiêu: Sống thọ đến năm… tuổi – Thực trạng: Lười vận động.
- Mục tiêu: Gia đình hạnh phúc… – Thực trạng: Chưa có người yêu.
Tùy từng thời điểm mà bạn sẽ đặt ra mục tiêu khác nhau cho cuộc đời nhưng tạm thời bạn cứ chọn điều mà đối với bạn bây giờ là quan trọng nhất để ưu tiên phát triển, những vấn đề còn lại chúng ta vẫn tiến hành nhưng cần có trình tự. Chẳng hạn mặc dù tôi vẫn đầu tư học thêm điều mới, tôi có công ty riêng, tôi dành thời gian chơi thể thao đều đặn nhưng đối với tôi quan trọng nhất là hạnh phúc. Có thể nói hạnh phúc là mục tiêu lớn nhất mà tôi mong muốn mang lại cho gia đình mình, cho đời sống của con mình (Bạn có thể xem thêm bài “Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.”)
Nâng cấp bản thân dựa trên mục tiêu.
Mặc dù chưa bắt đầu khởi nghiệp nhưng bạn có mục tiêu tương lai là mở công ty, xây dựng một thương hiệu nổi tiếng và bạn muốn kết nối với nhóm chủ doanh nghiệp để học hỏi kinh nghiệm. Vậy hãy xem họ cần gì? Có phải là bạn nên sở hữu một kỹ năng nào đó mà chủ doanh nghiệp sẽ cần như kỹ năng bán hàng, chăm sóc khách hàng, Marketing, đào tạo nhân sự… đúng không? Một khi bạn thành thạo những chuyên môn trên thì chắc chắn người ta sẽ muốn bạn là một thành viên trong nhóm. Trường hợp bạn chưa giỏi thì cần phải nâng cấp bản thân dựa trên mục tiêu, chẳng hạn đầu tư thời gian học tập, thực hành và trở nên phù hợp với tiêu chí của nhóm. Tương tự, bạn hãy tập môn thể thao mà nhóm đó hay chơi, hoặc học tư vấn tâm lý, sức khỏe, dinh dưỡng… các kỹ năng mà họ chưa có như vậy sẽ dễ dàng kết thân hơn, và nếu bạn chia sẻ chân thành và hỗ trợ nhiệt tình, chắc chắn người ta sẽ rất quý bạn, tôn trọng bạn. Như vậy gọi là quá trình phát triển bản thân mà tôi đã chia sẻ qua bài “Hành trình phát triển bản thân là mục tiêu của một đời người”.
Xây dựng thói quen gặp gỡ mọi người.
Bạn cần coi việc xây dựng thói quen gặp gỡ mọi người là một bài tập, bí quyết để làm bài là hãy viết ra danh sách gồm 05 người mà bạn tiếp xúc nhiều nhất trong thời gian qua. Ngoại trừ đồng nghiệp trong công ty, người thân trong gia đình thì ai là người bạn dành nhiều thời gian nhất, họ làm gì, là người như thế nào, giỏi giang hay bình thường, sống lạc quan hay tiêu cực,… và bạn đã học được gì từ họ? Nếu như bạn thấy dù hai bên chơi với nhau một thời gian đủ lâu mà bản thân không tiến bộ hơn được thì cần xem xét lại mối quan hệ. Ý của tôi không phải khuyên bạn “nghỉ chơi” mà cần thay đổi môi trường mới, tiếp xúc với người mới nhất là những người mà bạn ngưỡng mộ và truyền cảm hứng tích cực. Hãy nhớ rằng đừng lấy lý do “Xung quanh tôi không có ai giỏi” để biện minh cho sự chậm tiến của mình.
Tận dụng sức mạnh của Internet.
Có nhiều cách để chúng ta học hỏi từ một người, không nhất định phải là gặp mặt trực tiếp hay ngồi cùng một bàn mà bạn có thể tận dụng sức mạnh của internet. Ngày nay không quá khó để tìm một người thầy hay người giỏi hơn bạn trong một lĩnh vực nào đó, chỉ cần Google hay sử dụng Youtube tìm kiếm từ khoá mà mình quan tâm. Sau khi xác định được đúng người cần học hỏi, bạn hãy theo dõi họ ngày qua ngày, tháng qua tháng, năm qua năm. Sau một thời gian 2 – 3 năm chắc chắn kiến thức và kỹ năng của bạn trong lĩnh vực ấy sẽ được cải thiện hơn trước rất nhiều. Ngoài ra, bạn có thể tham gia vào các nhóm thảo luận hay diễn đàn, tìm những nơi tập trung nhóm người cùng tư tưởng với mình để trao đổi. Nhờ sự trợ giúp của internet, việc kết thêm bạn mới cũng như nâng cấp bản thân trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Mùa Covid vốn nhiều thông tin u ám nhưng bù lại tôi được truyền cảm hứng từ những bạn bè năng nổ hoạt động xã hội, cống hiến cho cộng đồng. Mỗi buổi sáng khi lướt Facebook, tôi tiếp nhận được nguồn năng lượng tích cực, những điều đẹp đẽ, đáng yêu ở xung quanh.
Suy nghĩ và quyết định không gặp ai.
Có một câu nói khá nổi tiếng rằng “Chúng ta thường suy nghĩ mình nên gặp người nào, nhưng ít người dành thời gian để nghĩ mình không nên gặp ai”. Nếu thật sự quan tâm đến “sức khỏe của mối quan hệ”, bạn sẽ nhận ra luôn có những mối quan hệ làm chúng ta tốn rất nhiều thời gian nhưng không mang lại kết quả tốt đẹp. Chẳng hạn người chỉ thích kể chuyện xàm vui vui, người hay xin lời khuyên nhưng nếu góp ý thì sẽ làm ngược lại, người luôn than vãn, kể lể và đổ lỗi, người có thú vui tụ tập, chè chén, ăn chơi… Sự thật là chúng ta có gặp họ tuần này qua tuần khác, tháng này qua tháng khác thì tình trạng cũng không có gì thay đổi. Khi đó bạn sẽ thấy là suy nghĩ và quyết định không gặp ai cũng quan trọng không kém, không phải là “nghỉ chơi” hẳn nhưng nên hạn chế. Tôi đã nhiều lần “từ chối tiếp xúc” với các quan hệ kiểu này, không phải họ là người xấu hay mình ghét bỏ gì nhưng nếu gặp thì chỉ làm cho mình “mất năng lượng” thôi.
Năm mối quan hệ chúng ta cần có trong đời.
Xã hội hiện nay tôn thờ chủ nghĩa vật chất, kể cả người trí thức cũng bị cuốn vào vòng xoáy “vợ đẹp, con ngoan, nhà ba lầu, xe bốn bánh”, tôi không xem đó là “vật chất tầm thường” nhưng kỳ thực chúng ta đã quá xem trọng sự hưởng thụ mà bỏ quên các giá trị đáng quý khác. Do đó theo tôi, tất cả chúng ta nên quan tâm đến những mối quan hệ có thể thúc đẩy, giúp chúng ta trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Trên tinh thần đó tôi tin sau đây là năm mối quan hệ chúng ta cần có trong đời:
- Người cố vấn thông thái, thông minh, truyền cảm hứng, có ý chí cao và đáng ngưỡng mộ trong cuộc sống.
- Người biết lắng nghe, luôn nói những lời thẳng thắn, thành thật và giúp bạn tìm cách giải quyết những rắc rối của mình.
- Người phát huy khả năng sáng tạo, giúp bạn tạo ra những thay đổi lớn trong cuộc sống, giúp bạn thể hiện bản thân và mang lại lợi ích theo cách không ngờ tới.
- Người thích sự trải nghiệm, có thể giới thiệu cho bạn những điều mới mẻ mà bạn không có đủ can đảm hoặc cơ hội để tự thực hiện.
- Người bạn thân trung thành, luôn tin tưởng và giúp bạn giữ vững lập trường, cùng bạn vượt qua mọi hoàn cảnh khó khăn, chấp nhận cả những khuyết điểm của bạn.
Tóm lại, câu nói “Bạn là trung bình cộng của 5 người mà bạn dành nhiều thời gian nhất” vốn chỉ dành cho những ai thật sự quan tâm đến việc phát triển bản thân, kể từ kiến thức, tư tưởng, sự nghiệp, tiền bạc, sức khỏe lẫn tinh thần… Tuy nhiên chỉ vây quanh bởi những người giỏi không hề giúp bạn tốt hơn nếu bản thân không tự học hỏi và lái con thuyền của mình. Điều quan trọng, bạn cần phải biết mục tiêu của bản thân là gì và hãy làm mọi thứ bằng sự chủ động cùng tinh thần cầu tiến.
Tôi tên Trần Mạnh Cường, công việc chính là làm Content, Marketing và nghiên cứu về các mô hình, hoạt động kinh doanh liên quan đến Online. Bên cạnh đó, tôi có công ty riêng hoạt động trong lĩnh vực Tổ Chức Sự Kiện, Cưới Hỏi, Quay Phim, Chụp Ảnh. Trong lĩnh vực Marketing, tôi tập trung xây dựng “content tử tế” cho Website của các doanh nghiệp, phục vụ số ít khách hàng thay vì phát triển số lượng và muốn đồng hành cùng doanh nghiệp lâu dài. Cụ thể, đối với mỗi một ngành hàng, tôi chỉ nhận làm content cho một thương hiệu với mục tiêu đưa doanh nghiệp trở thành TOP ngành. Bạn có thể tìm hiểu về các dịch vụ Marketing và quan điểm làm nghề của tôi trước khi quyết định hợp tác.
Ngoài ra, tôi là người sống tối giản theo chủ nghĩa khắc kỷ, đam mê thể thao, theo đuổi xu hướng sống xanh, đồng người là một người tình nguyện hiến tạng. Nếu bạn đã đọc đến dòng này, có nghĩa là chúng ta có duyên được biết nhau trong cuộc đời này, hãy vui lòng nhắn giúp tôi một lời, cho tôi có cơ hội được làm quen với bạn, dù trước tiên chỉ là bạn trên mạng xã hội.
