Gợi ý những hoạt động khám phá bổ ích cho con ở ngoài trời

Nhằm giúp con tự tin khám phá thế giới và phát triển năng khiếu tự nhiên, gia đình chúng tôi luôn sắp xếp cho con một khoảng thời gian nhất định để tham gia vào các hoạt động ngoài trời. Có khi đó là những lúc con chơi với bạn bè, đi khám phá cùng người lớn hoặc tự quan sát, tìm hiểu mọi vật theo góc nhìn của con. Sau đây, tôi xin gợi ý những hoạt động khám phá bổ ích cho con ở ngoài trời để các phụ huynh cùng tham khảo.

Gợi ý những hoạt động khám phá bổ ích cho con ở ngoài trời.

Mục đích của các hoạt động khám phá ngoài trời.

Khi chúng ta thường xuyên đưa con ra ngoài trời thì không những giúp con trở nên dạn dĩ, hoạt bát, năng động hơn mà còn giúp tăng cường khả năng vận động, tăng sức đề kháng, hấp thụ được nhiều Vitamin D3 tốt cho sự phát triển xương và chiều cao của trẻ. Một khi con yêu thích các hoạt động khám phá ngoài trời thì con cũng không bị cuốn vào TV, điện thoại và trở thành “con nghiện thiết bị điện tử” như người lớn, thay vào đó con sẽ yêu thích vẻ đẹp của thiên nhiên, cây cỏ và yêu thương các loài động vật… nhờ vậy mà phát triển tình yêu và cảm xúc ở bên trong con.

Tạo thói quen khám phá cho con từ khi còn bé.

Công việc của hai vợ chồng tôi là tổ chức sự kiện nhờ vậy mà có dịp được đi chỗ này chỗ kia để tổ chức tiệc cho khách. Do đã xác định mục tiêu từ đầu là muốn tạo điều kiện cho con được khám phá nên đi đâu chúng tôi cũng tìm cách đưa con theo cùng. Dù chỉ mới vài tháng tuổi thôi mà con đã được trải nghiệm đủ loại phương tiện, được đặt chân đến những vùng đất, địa phương khác nhau, trong lúc Ba Mẹ làm việc thì may mắn là có Bà Nội đi theo chăm và chơi cùng con. Tất nhiên để làm được điều này còn phụ thuộc vào công việc, hoàn cảnh của từng gia đình nhưng cái chính là nếu muốn thì chúng ta tìm cách, còn không muốn chúng ta sẽ tìm lý do. Đưa con đi như vậy tất nhiên là sẽ vất vả cho người lớn và điều kiện chăm con thì cũng không tốt và đầy đủ được như ở nhà, nhưng bù lại có rất nhiều trải nghiệm thú vị cho cả gia đình, ví dụ ngắm sao biển ở Gành Dầu Phú Quốc, tắm trong hồ bơi Villa tại Đà Nẵng, chơi trong nhà hàng trung tâm Sài Gòn, chạy nhảy trên bãi cát ở biển Bình Châu… Và vì mong muốn cho con được đi đây đó mà chúng tôi cũng chịu khó nhận những việc ở các tỉnh thành xa.

Khám phá từ lúc bước chân ra khỏi nhà.

Thực sự đúng là hai cha con tôi cứ bước chân ra khỏi nhà là sẽ tìm ra thứ để chơi, hôm thì hai ba con chui vào gốc cây tìm quả rụng, hôm đào đất tìm tổ kiến, hôm khác lại tìm giun đất, hái nấm, nhổ cỏ. Niềm vui của trẻ con nói chung là đơn giản, chỉ cần có người lớn ở cạnh bên đôi khi một vũng nước trên đường, vài quả trứng cá, mấy ngọn lá trên cây mắc cỡ… cũng đủ cho con vui cười cả buổi. Chơi với trẻ con đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn, trong khi người lớn do bận rộn công việc nên cái gì cũng muốn làm ào ào cho xong, chẳng hạn như đi chơi thường lên xe phóng cái vèo cho mau tới vì vậy mà bỏ qua nhiều cảnh vật bên đường. Tôi tập cho mình và con sự chậm rãi bằng việc đi bộ. Tôi vốn không sợ con chơi đất dơ bẩn, cũng không sợ con cầm nắm các đồ vật lạ trên đường đi, miễn đó là đồ tự nhiên từ cây, cỏ vì thế tôi dạy con cách nhận diện đâu là rác, chất thải để mà tránh. Tôi cũng không ngại việc con cầm cây chơi nhưng tôi dạy con cách cầm cây sao cho an toàn, làm sao để không quơ trúng người mình và làm sao để không bị trầy xước tay, còn nếu đã dạy rồi mà vẫn làm thì ráng mà chịu đau. Ngoài ra, con có thể cầm cây nếu chơi một mình, còn khi gặp các em bé khác thì phải bỏ cây xuống rồi mới được chơi chung, vì mình hiểu là có thể các bố các mẹ không đồng ý với quan điểm dạy con của mình.

Khám phá về các loài côn trùng, động vật.

Gia đình chúng tôi thống nhất là sẽ không mua đồ chơi cho con thay vào đó con sẽ được chơi bất kỳ đồ vật nào mà người lớn cho phép (hơn 80% đồ dùng là con được chơi). Về chuyện này, tôi có viết bài “Tại sao không nên mua nhiều đồ chơi cho con?” nhằm giải thích vì sao tôi không mua đồ chơi cho con. Do đó, một trong những món “đồ chơi” đầu tiên của con một chiếc đèn pin, con dùng để đi chơi vào buổi tối sau giờ ăn cơm. Hai cha con cứ bước ra khỏi nhà là đã có bao nhiêu thứ để khám phá như các loài côn trùng như bọ cánh cứng, bọ rùa, đom đóm cho đến các loại động vật nhỏ như ốc sên, cóc, ếch, nhái… Tôi thấy đó chính là một trong những cái hay khi chọn sống ở vùng ngoại ô, vốn thú vị hơn nhiều so với các đô thị đông đúc.

Khám phá phong cảnh thiên nhiên miền đồng quê.

Mặc dù đã sống ở vùng ngoại ô nhưng mỗi lần có điều kiện là chúng tôi lại tìm cách đưa con về vùng quê, nơi có nhiều ruộng vườn, cây cỏ để con có cơ hội khám phá thế giới tự nhiên, tìm hiểu về các loại cây cối trong vườn. Chúng tôi muốn mang đến cho con sự trải nghiệm thực tế hơn là xem qua tranh ảnh, nên thường khuyến khích con rằng nếu con muốn biết đó là loài cây gì, trái gì thì con hãy chủ động đến chạm tay vào, phải sờ và cảm nhận trực tiếp xem nó mềm cứng ra sao, sù sì thế nào, tại sao mủ của nó có màu trắng và cảm giác bàn tay bị dính mủ ra làm sao. Nhờ áp dụng phương pháp trên sau vài năm thì bây giờ một trong những câu cửa miệng của con là “Phải cho con thử thì con mới biết được chứ!”. Trong loạt ảnh ở trên đây, chúng tôi nhận thấy rõ sự thay đổi của con khi ở cùng một địa điểm giữa hai lần ghé thăm.

Ngoài đèn pin thì kính lúp là món “đồ chơi” thứ hai được Ba Mẹ mua tặng để sử dụng khi đi khám phá thế giới tự nhiên. Con cứ tự do tìm hiểu và đặt câu hỏi, việc của cha mẹ là ở bên cạnh dõi theo và trả lời các thắc mắc.

Khám phá nước và sự nguy hiểm của hồ sâu.

Chúng tôi dạy cho con biết về nước từ rất sớm, bắt đầu cho con chơi nước từ khi chỉ mới vài ngày tuổi, thời gian chơi nước từ vài ba phút cho đến khi chơi hàng giờ đồng hồ với nước. Qua đó chúng tôi muốn con biết được thế nào là nước hồ bơi, sóng biển, sự sặc nước, ngạt thở, chúng tôi muốn dạy cho con biết bơi sớm, dạy cho con biết chỗ nào là hồ sâu nguy hiểm, ở hoàn cảnh nào thì mình được đến gần mặt nước (khi có người lớn)… Nói chung là gia đình không cấm con chơi nước, nhưng con phải biết cách chơi để tự giữ an toàn cho bản thân.

Hành trình đi khám phá bằng xe đạp.

Xe đạp cũng là một trong những món “đồ chơi” mà con được bạn của Ba Mẹ tặng cho. Con rất thích chiếc xe đạp này, vì nó đã giúp con “đuổi kịp” theo Ba khi Ba con chạy bộ, vì thế mỗi ngày con có thể đạp từ 2km lên 5km, đến 7km rồi 10km mỗi ngày. Trên đường đi khám phá nếu con thích dừng ở đâu thì dừng lại chơi, nhặt đá, hái cỏ đến khi nào đã đời mới đi tiếp. Nếu mà cha mẹ vội vàng đi đâu cũng muốn cho nhanh thì sẽ bỏ qua những phút “thảnh thơi”, “vô lo” của con như thế.

Khám phá bùn, đất và cát mãi không chán.

Tôi thấy là ngoài nước thì bùn đất và cát là những thứ mà hầu như đứa trẻ nào cũng có thể chơi mãi không chán. Bé con nhà tôi thì rất thích nghịch các vũng nước ở trên đường mỗi khi sau trời mưa, hoặc là chơi cát thì con có thể chơi cả ngày từ sáng đến chiều tối. Vì vậy, mỗi khi có điều kiện thì tôi lại đưa con đi nghịch cát, khi nào rảnh ban ngày đi buổi ngày, rảnh tối đi buổi tối.

Đi khám phá một cách ngẫu hứng.

Vô tình tôi phát hiện ra ở dưới một gầm cầu gần có điều kiện khá lý tưởng, kiểu như là nó không có mùi hôi của nước tiểu, lại mọc nhiều cây dừa nước ở xung quanh và có nhiều loài động vật sống ở gần bờ sông như cá thòi lòi, con còng… thế hai cha con mang đồ ăn, nước uống ra gầm cầu chơi một cách ngẫu hứng. Ngày hôm đó con được chứng kiến cảnh bạn cá thòi lòi tìm cách tấn công và ăn thịt bạn còng, đó là bài học về sự sinh tồn trong thiên nhiên rất thú vị dành cho con. Mà nhìn chung nếu xác định mục tiêu cho cơ hội khám phá thế giới tự nhiên thì chúng ta sẽ có nhiều dịp ngẫu hứng kiểu như thế.

Nhìn chung phong cách nuôi dạy con của gia đình chúng tôi là cố gắng tạo điều kiện cho con được tiếp cận với những thứ gần gũi với thiên nhiên, giúp con được tự do khám phá và tránh xa các thiết bị điện tử. Tôi hiểu rằng chắc chắn không thể nào ngăn cản con tiếp xúc với máy tính và điện thoại hoài, nhưng chúng ta cần mang đến cho con niềm vui trước vẻ đẹp của thiên nhiên, các hoạt động thú vị ngoài trời trước khi con đến giai đoạn cảm thấy thiết bị điện tử thú vị hơn.

Bên cạnh gợi ý những hoạt động khám phá bổ ích cho con ở ngoài trời ở trên, tôi có soạn bài chia sẻ “Đâu là các hoạt động vui chơi thú vị cho con khi ở nhà?” mà bạn cũng có thể tham khảo thêm. Tôi hy vọng rằng chúng ta có thể đồng cảm với nhau trong cách nuôi dạy con cái và qua đó truyền cho nhau những kinh nghiệm hữu ích.