Làm thế nào để giúp con tránh xa thiết bị điện tử?

Làm thế nào để giúp con tránh xa thiết bị điện tử?

Thế hệ của chúng ta đã gắn bó và bị ảnh hưởng bởi màn hình Tivi, truyện tranh, game online,… đến bây giờ lại có smartphone, máy tính bảng, cùng nhiều mạng xã hội ra đời như Facebook, Youtube, Tiktok… gây nguy hại đến trí não non nớt của con chúng ta. Thậm chí việc trẻ con nghiện smartphone ngày càng phổ biến và trở thành một vấn đề xã hội. Trước thực trạng đó, các bậc cha mẹ phải làm thế nào để giúp con tránh xa thiết bị điện tử?

Làm thế nào để giúp con tránh xa thiết bị điện tử?

Ai đã mang thiết bị điện tử đến cho con?

Không bỗng dưng mà trẻ con sinh ra đời tự biết cách mở TV, cầm điện thoại, chơi game, lướt mạng… Vậy ai đã mang thiết bị điện tử đến cho con? Có phải chính cha mẹ hoặc người chăm sóc đã làm điều này hay không? Bởi vì cách dễ nhất để khiến một đứa trẻ “ngoan ngoãn”, chịu ăn cơm, không nghịch phá… đó là cho con xem thứ gì đó trên màn hình, hoặc cho con mượn điện thoại. Vì vậy mà ngày nay, người ta dùng thuật ngữ “bảo mẫu công nghệ” nhằm chỉ việc người lớn sử dụng điện thoại, video clip để trợ giúp chăm con. Chúng ta thường bắt gặp những tình huống như sau:

  • Cha mẹ đi làm về vừa mệt, lại phải nấu cơm, dọn dẹp, tắm rửa… trong khi con cứ quấy khóc, đòi chơi cùng. Cha mẹ đành mở cho con xem cái gì đó để có thời gian làm việc nhà.
  • Cha mẹ hẹn bạn cà phê cuối tuần, đến quán con chạy nhảy tung tăng, đòi chơi cái này cái kia. Cha mẹ đành đưa điện thoại cho con mượn thì con mới chịu ngồi yên để người lớn nói chuyện.
  • Bữa ăn cơm, con cứ trèo lên trèo xuống, không thì ngồi “ăn nhây” khiến cho bữa cơm kéo dài, mất thời gian. Cha mẹ đành cho con xem clip trên điện thoại, bởi khi con chăm chú nhìn màn hình thì việc đút con ăn mới được mau lẹ.
  • Nhiều gia đình, cha mẹ đi làm ở nhà có ông bà hoặc thuê người giúp việc thì mọi người thường vừa làm việc, vừa chăm trẻ, vừa xem TV… dần dần con cũng nghiện TV như người lớn.

Tác hại của thiết bị điện tử đối với trẻ con?

Mặc dù có một số mặt tích cực như giúp trẻ kết nối với bạn bè, là phương tiện học tập, nâng cao kiến thức nếu sử dụng đúng mục đích. Tuy nhiên những tác hại của thiết bị điện tử đối với trẻ con là không nhỏ, cụ thể như:

  • Gây ra các căn bệnh nguy hiểm về mắt, giảm thị lực, thậm chí ung thư mắt.
  • Sử dụng thiết bị điện tử sai tư thế sẽ gây ra các bệnh nguy hiểm về xương, khớp.
  • Trẻ chậm phát triển các giác quan, vận động và tư duy, giảm khả năng tập trung và học tập.
  • Kỹ năng giao tiếp xã hội khó phát triển, năng lực giải quyết vấn đề sẽ bị hạn chế.
  • Trẻ bị rối loạn giấc ngủ, bởi bức xạ từ điện thoại là nguyên nhân gây ra mất ngủ, mệt mỏi và áp lực.
  • Gây căng thẳng thần kinh não, tạo nên cảm giác hồi hộp, lo âu là nguyên nhân của bệnh trầm cảm.

Khi ý thức về những mối nguy hại ở trên, cha mẹ cần nhanh chóng áp dụng những biện pháp nhằm giúp con tránh xa các thiết bị điện tử “càng lâu càng tốt”. Dưới 06 tuổi thì không nên cho con tiếp xúc với máy tính và điện thoại, từ 06 tuổi trở đi thì được sử dụng máy tính với mục tiêu học tập nhưng có kiểm soát. Trường hợp chúng ta đã “lỡ” cho con tiếp xúc quá sớm thì nên hạn chế, hoặc “cai nghiện triệt để” nếu con ngồi máy quá thường xuyên.

Muốn con tránh xa thiết bị điện tử cần làm gì?

Phụ huynh cần phải “cai nghiện” trước. 

Muốn cho con tránh xa các thiết bị điện tử thì chính phụ huynh là người cần phải “cai nghiện” trước. Trong sinh hoạt hàng ngày, cha mẹ nên ý thức giảm dần thời gian sử dụng điện thoại, nhất là khi tiếp xúc với con. Hãy đưa ra quy định cụ thể vào giờ dành cho sinh hoạt gia đình như: giờ ăn cơm, giờ đọc sách, giờ kể chuyện… tuyệt đối không để các thiết bị điện tử làm phiền. Rõ ràng chúng ta không thể nghiêm cấm trẻ con nếu cha mẹ luôn kè kè điện thoại bên mình, chăm chú nhìn vào nó. Hơn nữa, giao tiếp bằng ánh mắt là một kỹ năng quan trọng cần rèn luyện cho trẻ, nếu cha mẹ vừa nhìn điện thoại vừa trả lời các câu hỏi của con, vô tình dạy con đó là cách thức để giao tiếp với người khác bên ngoài xã hội.

Đưa thiết bị điện tử vào danh sách điều cấm. 

Bắt đầu từ lúc lọt lòng, bạn có thể tập cho con tránh xa các thiết bị điện tử bằng cách đưa thiết bị điện tử vào danh sách điều cấm. Gia đình tôi áp dụng quy tắc 80/20, bao gồm 80% đồ vật được chơi hay những việc con được làm và 20% đồ vật không được sờ và việc không được làm. Chúng tôi quy định điện thoại và máy tính là “tài sản” của Bố Mẹ, con không được đụng vào nếu chưa hỏi ý kiến, điều này còn giúp con biết tôn trọng và không động chạm vào đồ vật của người khác. Danh sách điều cấm còn có thiết bị điện, dao kéo, thủy tinh, bếp nấu ăn… là những thứ tuyệt đối không được sờ vào, cầm chơi.

Giải thích cho con tác hại và lý do cần sử dụng. 

Khi con còn chưa biết nói, tôi đã giải thích cho con tác hại và lý do cần sử dụng, vì sao mà điện thoại và thiết bị điện tử lại bị cấm. Tôi nói rằng ánh sáng xanh phát ra từ màn hình có thể làm hại đôi mắt của con và ở tuổi của con thì không cần đụng vào điện thoại, máy tính làm gì. Bố Mẹ sử dụng bởi vì người lớn cần làm việc, đến khi nào con lớn lên đi học đi làm thì Bố Mẹ sẽ dạy cho con. Tất nhiên người lớn cứ nói theo kiểu “mưa dầm thấm đất”, rồi dần dần con sẽ hiểu. Có lẽ nhờ áp dụng cách này mà con rất có ý thức, “không thèm” đụng đến đồ dùng của Bố Mẹ. Thậm chí nếu con nhìn thấy Bố Mẹ mải mê làm việc liền buông câu “Bố đừng quan tâm đến điện thoại nữa, không tốt gì cả”, khi ấy mình tự biết mà điều chỉnh. Ngoài ra, việc trò chuyện với con từ bé xíu như thế còn được xem là phương pháp giáo dục sớm, mà tôi đã trình bày trong bài “Giáo dục sớm là hành trang giúp con vào đời thêm vững vàng”. 

Sử dụng điện thoại, máy tính đúng nơi, đúng chỗ. 

Người lớn còn vướng bận công việc, rồi bạn bè và các mối quan hệ xã giao, nên chúng ta không thể nào tránh được việc sử dụng điện thoại và máy tính ở nhà. Sau khi tiết chế thời gian sử dụng, đưa thiết bị điện tử vào danh sách điều cấm, giải thích các tác hại của ánh sáng màn hình thì chúng ta cần sử dụng điện thoại, máy tính đúng nơi, đúng chỗ. Nếu như có phòng riêng để cha mẹ làm việc là tiện nhất, hoặc đặt máy tính ở một nơi cố định trong nhà, không nên mang vác lung tung, sắp xếp làm việc khi không có con ở bên cạnh. Khi nào cần làm việc hoặc nói chuyện điện thoại thì chúng ta hãy “xin phép” con trước, rồi mới ngồi vào bàn làm việc ngay ngắn. Chẳng hạn tôi hay xin con như sau: “Con tự ngồi chơi một chút cho bố giải quyết công việc này một chút rồi Bố chơi với con nhé!”. Khi làm như vậy, chúng ta đang dạy con rằng, nếu sau này con muốn sử dụng cũng cần ý kiến của Bố Mẹ trước.

Loại bỏ thiết bị điện tử, màn hình trong nhà.

Việc loại bỏ thiết bị điện tử, màn hình trong nhà là một trong những thành công lớn của gia đình chúng tôi. Không phải là loại bỏ hoàn toàn bởi vì công việc Marketing của tôi vẫn cần điện thoại, laptop để làm việc nhưng trong nhà không trang bị TV, máy tính bảng. Điều này có nghĩa rằng, người lớn cần phải loại bỏ một thú vui, một phương tiện giải trí quen thuộc như xem tin tức thời sự, xem phim truyền hình, gameshow, ca nhạc, hài kịch… nghĩ tới thôi là thấy “bất khả thi” rồi. Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng trẻ em dưới 02 tuổi hoàn toàn không nên tiếp xúc với màn hình, trẻ từ 02 – 05 tuổi không được xem quá 02 giờ mỗi ngày. Câu hỏi ở đây là, nếu ở nhà có trẻ con và có TV thì người lớn xem TV bao nhiêu giờ mỗi ngày? Và khi người lớn xem TV thì lúc đó con xem cái gì, có cấm con không xem chung được hay không? Tôi tự thấy rằng không thể cấm được con nếu Bố Mẹ cũng xem nên thôi dẹp luôn TV từ trước khi con sinh ra. Mặc dù vậy, tôi có lắp máy chiếu để phục vụ cho việc tìm hiểu, học tập của con, và máy chiếu là một câu chuyện khác.

Xây dựng thói quen giúp con “xem” hữu ích. 

Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.

Khi con được 02 tuổi, chúng tôi bắt đầu cho con xem các chương trình thế giới tự nhiên bằng máy chiếu. So với TV đặt ở dưới thấp kết nối bằng cable, con dễ dàng bắt chước người lớn mở lên, rồi thì sẽ bấm loạn lên, khi đó người lớn khó mà kiểm soát được nội dung của các chương trình truyền hình, rồi con lại dí sát mặt vào gần TV rất nguy hại. Trong khi đó máy chiếu lắp trên cao, kết nối với máy tính và Netflix Trẻ Em, muốn mở bắt buộc có người lớn thao tác giúp, như vậy người lớn phần nào kiểm soát được những nội dung phù hợp với trẻ con, và khi xem cần phải ngồi xa màn hình. Mặc dù cài đặt Netflix Trẻ Em nhưng tôi không để con xem lung tung, cũng không cho xem phim hoạt hình giai đoạn dưới 07 tuổi. Tôi xây dựng thói quen giúp con “xem” hữu ích bằng những chương trình theo chủ đề khám phá thiên nhiên, phong cảnh, thực vật, động vật như: Our Planet, Night On Earth, Life In Colour… Trước mỗi tập mới, Bố Mẹ đều kiểm duyệt rồi mới cho xem, sau đó giải thích cho con về cuộc sống của các loài động, thực vật. Vì thế bây giờ nếu được nhìn thấy, được chạm vào cây cối hay quan sát côn trùng là bé thích mê.

Cho con được tự do sáng tạo, bày trò. 

Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.

Thực trạng mà nhiều gia đình đang gặp phải hiện nay là vừa không muốn con chơi điện thoại, xem tivi, nhưng nếu con đụng vào đồ vật nào cũng bị cấm, bày trò gì ra chơi cũng bị cản. Dường như cha mẹ muốn con cứ ngồi lì một chỗ thì mới cảm thấy thoải mái vậy, mong muốn này hoàn toàn bất khả thi. Thay vì vậy hãy cho con được tự do sáng tạo, bày trò, bởi một khi trẻ có lịch trình hoạt động dày đặc, sẽ không có nhu cầu tiếp xúc với thiết bị. Dựa trên quy luật 80/20, gia đình tôi đồng ý với con rằng, những thứ nào con với tay tới được, đủ sức bê đi được thì có thể lấy ra chơi, miễn chơi xong biết dọn dẹp trả về chỗ cũ. Khi chơi mà làm hư hại đồ vật thì tìm cách để sửa, nếu không thể sửa được, chẳng hạn như làm đổ, làm vỡ hoặc gãy thì rút kinh nghiệm, để lần sau biết cần đối xử với đồ vật tương tự như thế nào. Bạn hãy tham khảo thêm bài “Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc”, để có thêm kinh nghiệm nuôi con trở thành một người hạnh phúc. 

Dành nhiều thời gian vui chơi cùng con.

Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.

Một lý do khiến trẻ con nghiện máy tính và điện thoại là bởi vì cha mẹ thời hiện đại quá bận rộn. Bận rộn kiếm tiền, bận rộn với những thú vui riêng nên người lớn chọn cách quẳng cho con một cái điện thoại, hoặc máy tính để con có thể ngồi yên, miễn “đừng có phá làng phá xóm” là được. Thực tế, trẻ con sẽ tự giảm thời gian tiếp xúc với máy móc nếu cha mẹ dành nhiều thời gian vui chơi cùng con, cùng bày ra những hoạt động thú vị, qua đó con sẽ nhận thấy việc tiếp xúc trực tiếp giữa con người với con người hấp dẫn hơn nhiều so với một cái màn hình. Tất nhiên dành nhiều thời gian vui chơi với con không phải là Mẹ một cái điện thoại, Bố một cái điện thoại, sắm thêm cho con một cái điện thoại rồi mỗi cuối tuần cả gia đình rủ nhau ra quán cafe bấm game, ai nấy làm việc riêng. Mà đó có thể là thời gian để chia sẻ và tâm sự cùng con, chơi xếp hình, vẽ tranh, sưu tầm đồ vật,… vừa gắn kết tình cảm gia đình vừa giúp trẻ tránh xa các thiết bị điện tử.

Khuyến khích con vận động, chơi ngoài trời. 

 

Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.

Khi con tôi ở lứa tuổi mẫu giáo, chúng tôi tạo điều kiện và khuyến khích con vận động, chơi ngoài trời. Lịch trình buổi sáng sau bữa ăn, con sẽ được đưa ra khu công viên nơi có nhiều cây xanh, bóng mát rồi tự chơi những trò như leo trèo, xúc cát, đào đất… chủ yếu là những thứ mà công viên có sẵn. Gần trưa mới về nhà phụ người lớn nấu cơm, ăn trưa, ngủ trưa rồi buổi chiều lại tiếp tục đi công viên. Hôm nào Mẹ rảnh thì cùng với con đi bơi hoặc tập workout tại nhà theo Youtube, còn nếu Bố rảnh 2 – 3 tiếng buổi chiều thì sẽ dẫn con ra cánh đồng gần nhà để xem đá bóng, thả diều… Buổi tối ăn cơm xong thì đi bộ soi ếch, côn trùng ban đêm với Bố, nếu còn dư thời gian thì về xem thế giới động vật một chút rồi đánh răng đi ngủ. Vì một số lý do, gia đình tôi hoàn toàn không gửi nhà trẻ hay cho con học mầm non.

Khám phá thiên nhiên, động vật, côn trùng.

Hành trình cùng con trưởng thành hạnh phúc.

Thông qua việc cho con tìm hiểu về thế giới tự nhiên sớm, lại chơi ở ngoài trời nhiều nên con rất hứng thú khi được khám phá thiên nhiên, động vật, côn trùng, cũng như các kỹ năng sinh tồn trong thiên nhiên đào hang, làm nhà trên cây, làm nhà dưới nước, bắt cá… Tóm lại, bé nhà tôi có một tình yêu rất lớn dành cho thiên nhiên, hoàn toàn chẳng quan tâm gì đến điện thoại hay các trò game, cũng chẳng thích xem phim hoạt hình, vốn toàn những hình vẽ không giống những con vật thật ở ngoài đời. Trên kinh nghiệm của mình, tôi nghĩ rằng cha mẹ nên dành thời gian đưa con đến những nơi có nhiều cây cối, côn trùng và động vật nhỏ. Nhờ vậy mà con có cơ hội quan sát ong, bướm, sâu, dế, ốc sên, châu chấu hay kiến,… từ đó con sẽ học được về các loài côn trùng, dần dần hình thành tình yêu thiên nhiên ở trong con và tự nhiên sẽ hạn chế được thời gian tiếp xúc với thiết bị điện tử.

Đọc sách, vẽ tranh, học đàn, chơi thể thao.

Một đứa trẻ dù chưa biết chữ vẫn có niềm đam mê đặc biệt dành cho sách nếu như người lớn giúp con xây dựng thói quen đọc sách. Ngay từ khi con vừa chào đời, bạn đã có thể chọn lọc và đọc cho con nghe những cuốn sách có nội dung về thiên nhiên, giúp trí tưởng tượng của con được bay bổng theo những chú ong, cô bướm, cây cối, cùng các loài hoa xung quanh. Lớn lên một chút thì có thể chuyển sang đọc ca dao, tục ngữ, đồng dao, câu vè, câu đố, thơ ca… và khi con bắt đầu hiểu chuyện là đã có thể đọc truyện cổ tích, ngụ ngôn, hay Bách Khoa Tri Thức Cho Trẻ Em. Nếu niềm đam mê đọc sách được hình thành từ bé sẽ thôi thúc con muốn đi học, muốn biết chữ để có thể tự đọc những quyển sách mà con thích. Khi đó thay vì phải lo lắng việc con chơi điện thoại quá nhiều bạn có thể an tâm sắm cả một thư viện sách mini tại nhà giúp con tha hồ khám phá, học hỏi. Ngoài đọc sách, vẽ tranh, học đàn, chơi thể thao… cũng là những hoạt động bổ ích có thể giúp con tránh xa các thiết bị điện tử. 

Làm sao để cai nghiện thiết bị điện tử cho con?

Nếu bạn ở trong trường hợp là con đã “lỡ” nghiện điện thoại thì cần phải làm sao để cai nghiện thiết bị điện tử cho con? Tôi gợi ý sau đây một số biện pháp giúp bạn thiết lập kỷ luật, xóa bỏ thói quen xấu cũ và tạo thói quen tốt mới cho con, nhưng đòi hỏi bạn phải đủ cứng rắn, thực hiện nghiêm túc để áp dụng “thiết quân luật”:

  • Người lớn phải làm gương, cha mẹ bắt buộc cai nghiện trước.
  • Cắt hoàn toàn thời gian dùng thiết bị điện tử trong vòng 30 ngày. Cần thiết nên đưa cả gia đình về quê vào dịp hè, hoặc đi du lịch ở vùng nông thôn.
  • Giải thích rõ về tác hại của thiết bị và lý do tại sao con phải tránh xa nó.
  • Quy định cụ thể về thời gian sử dụng điện thoại.
  • Yêu cầu con làm việc nhà hoặc vận động thể chất để đổi lấy thời gian chơi máy tính.
  • Rèn luyện cho con kỹ năng sống cơ bản (nấu ăn, làm việc nhà…), tham gia hoạt động tình nguyện, giúp đỡ mọi người.
  • Loại bỏ tivi, máy tính, điện thoại, máy tính bảng, thậm chí là internet trong gia đình.

Tóm lại, nếu bạn rèn luyện cho con thật sớm (từ nhỏ), đến lúc con lớn lên những thói quen tốt đã phát triển thì mọi việc sẽ trở nên dễ dàng hơn. Ngược lại, một khi con đã “nghiện” thì làm thế nào để giúp con tránh xa thiết bị điện tử sẽ mất thời gian và vất vả rất nhiều. Bài viết đã dài, tôi xin dừng lại ở đây. Cầu chúc cho bạn và gia đình có một cuộc sống khỏe mạnh, an yên, hạnh phúc và thành công trong việc nuôi dạy con.

Cảm ơn bức ảnh bìa rất đẹp của Manu Mangalassery từ Pexels.

BÀI VIẾT GẦN ĐÂY
Contact Me on Zalo